Jak powstaje mostek termiczny i jak sobie z nim poradzić?

By Knauf Insulation
Czerwiec 03, 2022

Mostek termiczny co to jest?

Prawidłowo zaprojektowana i wykonana termoizolacja powinna ograniczać i niwelować miejscowe utraty ciepła. Mostki termiczne (cieplne) to miejsca w budynku o znacznie wyższym współczynniku przewodzenia ciepła lambda w stosunku do elementów sąsiadujących. W takich przypadkach przy różnicy temperatur i ciśnienia pary wodnej na zewnątrz i wewnątrz budynku, może dochodzić do miejscowego wychładzania przegrody a tym samym niekontrolowanej utrata ciepła. Jest ona wprost proporcjonalna do wielkości mostka termicznego. W skrajnych przypadkach powstawania mostka cieplnego przy niskich temperaturach zewnętrznych powierzchnia elementu może obniżyć się do poziomu przekroczenia punktu rosy i skraplania się pary wodnej. Takie zjawisko, które trwa dłuższy czas może mieć niekorzystne konsekwencje i doprowadzić do pojawienia się grzybów lub pleśni. Mostki termiczne możemy podzielić na punktowe i liniowe. Warto zadbać, aby każdy z nich został dobrze zaprojektowany i wykonany.

Kiedy powstaje mostek termiczny?

Do mostków termicznych punktowych należą między innymi miejsca, w którym materiał termoizolacyjny przebijany jest kotwami. Aspekt ten dotyczy zarówno styropianu jak wełny mineralnej szklanej, wełny skalnej czy drzewnej. Efekt łączników mechanicznych można oceniać za pomocą obliczeń zgodnych z normą ISO 10211 w celu uzyskania punktowego współczynnika przenikania ciepła spowodowanego jednym łącznikiem lub policzyć w sposób uproszczony zgodnie z normą ISO 6946. Gdy warstwę izolacyjną przebijają łączniki mechaniczne, takie jak kotwie ścienne między warstwami muru, łączniki dachowe lub łączniki w złożonych systemach paneli, poprawkę do współczynnika przenikania ciepła określa się z równania wskazanego w normie. Kolejnym mostkiem punktowym są pustki powietrzne, które mogą zwiększać współczynnik przenikania ciepła komponentu przez zwiększenie przenoszenia ciepła przez promieniowanie i konwekcję. Wielkość zwiększenia zależy od rodzaju, orientacji i usytuowania pustek powietrznych. Poprawkę stosuje się jako dodatek do współczynnika przenikania ciepła. Szczeliny powietrzne są spowodowane małymi zmianami wymiarów wyrobu izolacyjnego (odchyłki wymiarów), zmianami od wymaganych rozmiarów podczas cięcia i instalacji oraz wynikają z odchyłek wymiarów towarzyszących samej konstrukcji oraz jej nieregularności. Jedynie szczeliny przechodzące przez całą grubość izolacji ze strony ciepłej na zimną powodują zwiększenie przenikania, tak że poprawka jest uzasadniona i zasadniczo jest tylko poprawką średnią. Instalowanie izolacji w więcej niż jednej warstwie ze spoinami przestawionymi usuwa konieczność poprawki. Do mostków liniowych możemy zaliczyć np. wieńce żelbetowe, nadproża, ściany piwnic, połączenie dachu ze ścianami szczytowymi, ściany fundamentowe żelbetowe czy połączenia okien i drzwi ze ścianami. W każdym z opisanym przypadków należy starannie wykonywać te elementy i posiłkować się wskazaniami projektu architektoniczno-budowlanego.

Jak usunąć mostek termiczny?

Najlepszym sposobem na uniknięcie mostków termicznych jest odpowiedni projekt i dobry dobór materiałów budowlanych. W przypadku mostków punktowych, które powodują kotwy warto rozważyć systemy które ich nie wymagają. Część producentów posiada krajowe oceny techniczne na systemy oparte na specjalistycznych klejach do styropianu i wełny mineralnej, które do pewnej wysokości nie wymagają dodatkowego kołkowania. W przypadku konieczności zastosowania łączników mniejsze straty ciepła powodują produkty wykonane z tworzyw sztucznych niż te, które są wykonane z metalu. W przypadku korzystania z kotew stalowych ocynkowanych lub aluminiowych warto wybrać te które mają izolowany termicznie kołnierz ograniczający straty ciepła.

Odnośnie do mostków liniowych powstających w miejscach nadproży i wieńców żelbetowych, aby ograniczyć ich wpływ na straty ciepła warto zastosować pocienione elementy z dodatkową izolacją termiczną, jeżeli pozwalają na to uwarunkowania konstrukcyjne. W odniesieniu do balkonów, jeżeli nie jest dla nas to niezbędny element budynku najlepiej z nich zrezygnować. W przypadku zaprojektowania balkonu mostek termiczny możemy zminimalizować na 3 sposoby: pierwszy to zaizolowanie dookoła płyty balkonowej materiałem termoizolacyjnym; drugi to wykonanie balkonu na oddzielnej konstrukcji wsporczej i trzeci to zastosowanie specjalnych łączników zbrojeniowych z wkładkami termoizolacyjnymi. Takie rozwiązanie może powodować delikatne sprężynowanie balkonu, ale jest to rozwiązanie bezpieczne, stosowane od lat i w znacznym stopniu ograniczające straty ciepła przez balkon.

W przypadku mostków powstających przy drzwiach i oknach kluczowy jest prawidłowy i staranny montaż. Ważne, aby pianka montażowa była aplikowana równomiernie i w sposób ciągły. Dodatkowo od wewnątrz zalecana jest taśma uszczelniająca będąca często elementem systemowym stolarki. Podobnie przy połączeniu dachu ze ścianą szczytową istotne jest staranne uszczelnienie wełną połączenia tych elementów oraz prawidłowy montaż zarówno membrany od zewnątrz jak i folii paroizolacyjnej od wewnątrz. Przy narożnikach ścian również należy zwrócić szczególną uwagę na staranne ułożenie izolacji termicznej na zakład naprzemienny.

Mostek termiczny - czy ma wpływ na powstawanie grzybów i pleśni?

Z uwagi na możliwość wykroplenia pary wodnej w miejscu powstawania mostków termicznych istnieje ryzyko powstania grzybów i pleśni. Z tej przyczyny mostki termiczne również powinny być uwzględnione w projekcie i odpowiednio zaizolowane. W istniejącym już budynku można wykonać badania kamerą termowizyjną, która wskaże w których miejscach ucieczka ciepłą jest nadmiarowa. Mimo prawidłowych założeń projektowych warto zwrócić uwagę na właściwe wykonawstwo, ponieważ na tym etapie powstaje najwięcej błędów, które mogą przełożyć się na zwiększenie roli mostków termicznych. Warto o to zadbać, aby w przyszłości uniknąć dodatkowej utraty ciepła z budynku oraz ryzyka powstania grzybów i pleśni. Mikroby w budynku mogą powodować złe samopoczucie bóle głowy a nawet doprowadzić do alergii i innych chorób dróg oddechowych. Oprócz zwrócenia uwagi na mostki termiczne dobrym rozwiązaniem jest również ograniczenie wilgotności wewnątrz pomieszczeń. Można tego dokonać stosując wentylację mechaniczną. Taki rodzaj wentylacji powoduje również większą ucieczkę ciepła, więc warto pomyśleć o rozwiązaniu z rekuperacją. Nasze zdrowie i zdrowie naszych bliskich to istotny aspekt, na który należy zwrócić uwagę budując dom. Warto zatem zainwestować w odpowiednie naturalne i zdrowe materiały budowlane i unikać rozwiązań, które mogą w przyszłości powodować problemy sprzyjające powstawaniu grzybów i pleśni.